استفاده از لایی در لباس ها کاربرد بسیاری دارد. همچنین خیاطان حرفه ای باید با ویژگی هر لایی آشنا باشند تا لایی متناسب با نوع و جنس پارچه خود را استفاده کنند، در ادامه شمارا با انواع لایی و نوع و نحوه استفاده آشنا خواهیم کرد.

لایی چسب چیست؟

همانطور که می دانید یک لباس  با مدل های متنوع و با استفاده از انواع پارچه ها که هر کدام جنس های مختلف و مخصوص به خود را دارند دوخته می شود. هر کدام از پارچه ها نیز استفامت، ایستایی و با روش های خاص خود در بافت تار و پود تولید شده است.. در این میان لایی ها پارچه هایی در ضخامت های مختلفی هستند که برای محکم ایستادن لباس در جاهای مختلف آن مانند یقه، سجاف و سر آستین استفاده می شود. گاهی نیز برای برخی لباس ها مانند مانتواداری از یکی از انواع این لایی ها در خیاطی برای کل لباس استفاده می شود.

هنگام تولید این لایی ها یک لایه چسب روی یک طرف آن ها اضافه می شود. اما در بعضی از مدلهای بخصوص آنها هر دو طرف لایی آغشته به چسب می شود. در ادامه شما را با انواع لایی چسب و کاربرد آنها آشنا خواهیم کرد.

• لایی حریر یا ژرسه:

لایی حریر در واقع همانند پارچه های نازکی است که یک سمت آن، چسب داشته و از همین سمت به پارچه مورد نظر چسبانده می شود. در انواع لباس ها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد اما بیشتر کاربرد آن در دوخت مانتو و لباس مجلسی است. با استفاده از این لایه انواع لباس به خصوص مانتو ها ایستایی بهتری می گیرند و ظاهر مناسب تری پیدا می کنند. لایی حریر معمولا با نام لایی ژرسه نیز شناخته می شود.

لایی حریر، در سه نوع مختلف لایی حریر پیکاردی، لایه حریر پرشین و لایه حریر معمولی در بازار موجود است. نوع معمولی لایی حریر می تواند در انواع مختلف لباس استفاده شود. لایی حریر پیکاردی، به دلیل داشتن ضخامت معمولا در پالتوها و انواع لباس های زمستانه مورد استفاده قرار می گیرد. ضخامت لایی پرشین نیز مانند لایی حریر معمولی بوده و تنها تراکم چسب آن از لایی حریر معمولی بیشتر است. همچنین لایی حریر در رنگ بندی متنوع در بازار موجود است و فرد می تواند مطابق با سلیقه خود و رنگ لباسش، یک رنگ از لایی حریر را انتخاب کند. لایی پرشین باید قبل از استفاده آب کشیده شود زیرا بعد از آبرفت این لایی خالص می شود.

• لایی تایوان

لایی تابوان از انواع لایی بدون بافت و غیر شطرنجی است. این لایی از لایی حریر ضخامت بیشتری داشته و همچنین خشکی و آهار آن نیز در حد متوسط است. لایه تایوان معمولا به منظور گلدوزی در قسمت های مختلف لباس استفاده می شود. علاوه بر آن، در کمر برخی از شلوار های زنامه، ترمه دوزی و یا انواع دیگر کار دست نیز کاربرد دارد.

• لایی مویی

برخی از مردم لایی مویی را با نام لایی سوزنی می شناسند. لایی مویی از پشم تهیه شده است و در دو نوع ساده و چسبدار تهیه و تولید می شود. نوع ساده لایی مویی به پارچه نمی چسبد و همراه با آن دوخته می شود اما در برابر نوع چسبدار این لایه همانطور که از نامش پیداست، مانند سایر لایه ها به پارچه و با لباس چسبیده می شود. معمولا از لایی مویی در دوخت پوشاک مردانه مانند کت و یا پالتو استفاده می شود.

• لایی فرانسه

لایی فرانسه دو نوع مختلف دارد: لایی فرانسه لطیف که با نام لایی کاغذی فرانسه نیز شناخته می شود و لایی فرانسه آهاردار که همانگونه از نام آن پیدا است، از نوع لطیف آن کمی ضخیم تر بوده و آهار بیشتری دارد. لایی فرانسه لطیف معمولا برای دوخت لباس هایی که نیاز به ایستایی بالا ندارند و همچنین لباس های دکلته، استفاده می شود. و نوع آهاردارد لایی فرانسه به منظور دوخت یقه، جادکمه و یا حتی مچ آستین، مورد استفاده قرار می گیرد.

تفاوت لایی فرانسه با سایر لایه ها در این است، این لایه نمی تواند برای مصرف کل لباس مورد استفاده قرار بگیرد زیرا معمولا از لایه های برای بالابردن ایستایی و ظاهر لباس در تمام آن استفاده می شود، اما لایی فرانسه ایستایی زیادی نداشته و باعث تغییر در ظاهر لباس نمی شود. برای دوخت تمامی لباس با استفاده از لایی، لایی حریر و یا پرشین مناسب ترین گزینه است.

موارد استفاده:

الف) نوع محکم تر آن یعنی آهاردار برای:

• یقه،
• جای دکمه،
• سر آستین و غیره.

ب) نوع نرم لایی فرانسه برای:

• لباس هایی که ایستایی کمتری نیاز دارند.

• لایی پرشین

لایی پرشین باید قبل از استفاده آب کشیده شود. این عمل به خاطر خالص شدن لایی بعد از آبرفت انجام می شود. رنگبندی لایی پرشین بیشتر سفید و مشکی است که اخیرا رنگ های دیگر آن نیز به بازار آمده است. و  بهترین انتخاب برای تولید انواع کت و پالتو میباشد.

• لایی زانفیکس

تمامی خیاط ها از لایی زانفیکس در دوخت انواع لباس ها، به صورت متعدد استفاده می کنند. این نوع از لایی ها، دو رو هستند و در واقع، هر دو طرف این لایی دارای چسب است. در نتیجه، لایی زانفیکس از هر دو طرف به پارچه می چسبد.

لایی زانفیکس دارای دو نوع است که از لحاظ عرض با یکدیگر متفاوتند. لایی های زانفیکس کم عرض تر که معمولا 5 تا 10 سانت عرض دارند، برای دوخت لبه های دامن، آستین و یا لبه های پایینی مانتو به کار می روند. معمولا این از زانفیکس به صورت توپ نواری بوده و نوع متری آن در بازار وجود ندارد.

اما لایی زانفیکس های عریض تر معمولا متری هستند و عرض آن ها بین 90 تا 110 سانت است. این نوع از لایی ها معمولا برای دوخت، سجاف، یقه و مچ آستین کاربرد دارند.

• لایی ارگانزا

همان پارچه ارگانزا است چسب ندارد و به پارچه دوخته میشود برای پارچه های ظریف و نازک مثل حریر و تور استفاده میشود و باید همرنگ پارچه باشد. کسانی که مزون لباس عروس دارند و یا خیاطانی که لباس عروس و یا لباس های مجلسی می دوزند، با این نوع از لایه بیشتر از سایرین آشنا هستند زیرا بیشترین کاربرد لایی ارگانزا در دوخت همین موارد است.

 

• لایی چسب کاغذی

این نوع لایی یعنی لایی چسب کاغذی استفاده های متعددی دارد. نکته قابل توجه در رابطه با لایی چسب کاغذی در این است که این نوع از لایی آب رفت ندارد و در واقع نیاز به آب کشی این لایه قبل از دوخت لباس نخواهد بود. لایی چسب کاغذی تنها در عرض 90 متر در بازار موجود است و برای دوخت پارچه های لطیف کاربرد دارد. همچنین نوع ضخیم این لایه که به لایی زنجان معروف است در دوخت پارچه هایی مانند کتان که ضخیم تر هستند، بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.

 

کاربرد انواع لایی چسب و مزایای استفاده از آن

کاربرد انواع لایی ها در خیاطی بسیار زیاد است. به گونه ای که خیاطان ماهر همیشه مقدار مورد نیاز از هر کدام را کنار لیست لوازم خیاطی که باید خریده شود می نویسند تا قبل از اتمام آن، نسبت به تهیه هر کدام اقدام کنند. در ادامه به ذکر چند نمونه از مزایا و کاربردهای این لایی ها اکتفا می کنیم:

• برخی پارچه ها تراکم بافت پایین تری دارند. معمولا این لباس ها مقاوم نبوده و بر اثر یک فشار و یا کشش دچار از هم جدا می شوند. معمولا به منظور دوخت این پارچه از لایی استفاده می شود تا قوام و استحکام آن افزایش پیدا کند.
• ایستایی پارچه را در جاهای مختلف لباس مانند سر آستین ودوخت یقه بالا می برد و باعث خوش فرم تر شدن آن ها می شود.
• از لایی ها برای جلوگیری از چروک شدن بیش از اندازه پارچه های نخی استفاده می شود.
• لایی ها از پارچه هایی گران قیمت مانند ابریشم که ممکن است هنگام دوخت درز و یا هنگام پوشیدن آسیب ببینند حفاظت می کنند.
• استفاده از پارچه های کشی و بی ثبات بودن آن ها هنگام دوخت، گاهی باعث آزار خیاطان می شود. استفاده از لایی در این نوع پارچه ها باعث کم شدن میزان کش آمدن آن ها می شود.
• در لباس هایی که اندامی تر هستند مانند اکثر لباس های مجلسی، بهتر است که از لایی استفاده شود. در این صورت هنگام حرکت فرد درزهای لباس به سادگی باز نمی شوند.
• در صورتی که قسمت هایی از لباس نیاز به گلدوزی و یا کاردست داشته باشید، به منظور ایست بهتر این تزئینات، باید لایی استفاده کرد.

 

نحوه چسباندن لایه ها

بر اساس نوع پارچه ای که در اختیار دارید لایی مورد نیاز را تهیه کنید.در صورتی که جنس پارچه آبرفتگی دارد باید به مدت یک الی دو ساعت آن را در آب قرار دهید و پس از خشک شدن استفاده کنید. پارچه هایی که دارای چروک هستند، حتما قبل از چسباندن لایی، اتوکشی کنید تا چروک پارچه از بین برود.

روی یک میز صاف پارچه را پهن کرده و برش بزنید. پارچه باید کاملا صاف باشد تا لایی به صورت منظم به آن چسبیده شود. سپس سمت چسب دار لایی را روی آن قسمت از لباس که نیاز به لایی دارد گذاشته و اتو را روی آن بگذارید و پس از مدت کوتاهی بردارید. زمانی که کل آن قسمت لایی شد، از سمت دیگر پارچه، یک بار دیگر آن را اتو کنید.

کلام پایانی 

نکات قابل توجه در رابطه با استفاده از انواع لایه

در هنگام چسباندن لایه به لباس و یا پارچه، به هیچ عنوان اتو را روی لایی نکشید. تنها اتو را روی قسمتی از لایی گذشته و پس از مدت کوتاهی آن را بردارید و روی قسمت دیگر لایی قرار دهید.

در صورتی که هنگام چسباندن لایه، قسمتی از لایه و یا خود پارچه کیس خورد، باید آن قسمت از لایه را جدا کرده و دوباره بچسبانید. در این صورت بهتر است که ابتدا آن قسمت را با اتو کمی گرم کرده و به آرامی لایی را جدا کنید. جدا کردن لایی از پارچه باید به آرامی و با دقت بالا انجام شود در غیر این صورت بافت پارچه از هم می ریزد.